کتابهای کبرا امین سعیدی(( شهرزاد)) توبا ، سلام آقا ،با تشنگی پیر میشویم

کبرا امین سعیدی، مشهور به شهرزاد، از زنان هنرمند و متفاوت تاریخ معاصر ایران بود که زندگی پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشت. او در ۱۸ مرداد ۱۳۲۹ در تهران به دنیا آمد و در ۲۷ مرداد ۱۴۰۴ درگذشت. شهرزاد از همان نوجوانی به عرصه‌ی هنر وارد شد و نخست با رقصندگی در لاله‌زار شناخته شد، اما خیلی زود توانست پا به دنیای سینما بگذارد. نخستین حضور جدی او در سینما با فیلم قیصر (۱۳۴۸) ساخته مسعود کیمیایی بود که نقش سهیلا فردوس را ایفا کرد. این فیلم سرآغاز شهرت او شد و مسیر تازه‌ای برایش گشود. پس از آن، در فیلم‌هایی چون بلوچ، صبح روز چهارم، تنگنا، داش آکل، طوقی، خانه‌به‌دوشان و چندین اثر دیگر ایفای نقش کرد و خیلی زود نامش در میان بازیگران شناخته‌شده‌ی سینمای ایران مطرح شد.

شهرزاد اما تنها یک بازیگر نبود؛ او ذهنی خلاق و شاعرانه داشت. در اوایل دهه‌ی ۱۳۵۰ به دلیل اعتراض به سطح نازل سینمای تجاری موسوم به فیلم‌فارسی، از بازیگری فاصله گرفت و به نوشتن شعر و داستان روی آورد. نخستین مجموعه شعرش با عنوان «با تشنگی پیر می‌شویم» منتشر شد. هزینه‌ی چاپ این کتاب را بهروز وثوقی تقبل کرد و طراحی جلدش را امیر نادری انجام داد. این اثر نشان‌دهنده‌ی نگاه شاعرانه و تلخ او به زندگی، عشق و سرنوشت بود. بعدها مجموعه شعری دیگر با عنوان «سلام، آقا» منتشر کرد که حاوی مضامین اجتماعی و عاشقانه بود. افزون بر شعر، او داستان‌هایی کوتاه نیز نوشت که برخی از آن‌ها در نشریاتی چون روزنامه «آیندگان» و کتاب «جمعه» چاپ شدند. یکی از داستان‌های مهم او با نام «توبا» شناخته می‌شود که فضای زنانه و انتقادی خاصی داشت.

یکی از تجربه‌های مهم و ماندگار شهرزاد، ساخت فیلم «مریم و مانی» (۱۳۵۶) بود. او نویسندگی، کارگردانی و بازیگری این فیلم را به عهده داشت و تهیه‌کنندگی آن با پوری بنایی بود. این اثر از معدود نمونه‌های پیش از انقلاب بود که یک زن در آن همزمان نویسنده، کارگردان و بازیگر اصلی بود. هرچند فیلم ابتدا توقیف شد، اما سرانجام در سال ۱۳۵۹ به نمایش درآمد.

پس از انقلاب ۱۳۵۷، زندگی او با سقوط شدیدی مواجه شد. دارایی‌ها، کتاب‌ها و فیلم‌هایش مصادره شد و خودش نیز به دلیل فعالیت‌های اعتراضی بازداشت گردید. مدتی به آلمان رفت، اما دوباره به ایران بازگشت. او در شهرهایی چون سیرجان و کرمان با تنگدستی، بیماری و انزوا زیست. در سال‌های پایانی، حتی شب‌ها در پارک‌ها می‌خوابید و به نوعی بی‌خانمان شد. با این حال، روحیه‌ی شاعرانه و معترضش را از دست نداد.

در سال ۱۳۹۲ مستندی با نام «شهرزاد» به کارگردانی مهران زینت‌بخش ساخته شد که بخشی از زندگی تلخ و پر از آرزوهای بر بادرفته‌ی او را بازگو می‌کرد. شهرزاد در این مستند حضور یافت و با صداقت از گذشته و امروز خود گفت. آثار ادبی او – از جمله «با تشنگی پیر می‌شویم»، «سلام، آقا» و داستان «توبا» – گرچه در زمان خود کمتر دیده شدند، اما امروز از منظر تاریخ ادبیات و هنر زنان ایران ارزشی ویژه یافته‌اند.

کبرا امین سعیدی (شهرزاد) در نهایت در ۲۷ مرداد ۱۴۰۴ چشم از جهان فروبست؛ زنی که در زندگی‌اش هم در سینما و هم در ادبیات رد پایی متفاوت بر جای گذاشت و نمونه‌ای از هنرمندی بود که هرگز در قالب‌های محدود زمانه‌اش نگنجید.

95
142
157
سلام آقا
با تشنگی پیر می‌شویم
توبا