کتاب نامه‌های فروغ‌الدوله مشهور به ملکه ایران، دختر ناصرالدین شاه و همسر ظهیرالدوله که به کوشش ایرج افشار1

کتاب نامه‌های فروغ‌الدوله مشهور به ملکه ایران، دختر ناصرالدین شاه و همسر ظهیرالدوله که به کوشش ایرج افشار منتشر شده است، مجموعه‌ای از نامه‌های این شخصیت تاریخی را به نمایش می‌گذارد. فروغ‌الدوله، دختر ناصرالدین شاه قاجار، یکی از زنان برجسته و تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران است که در دربار قاجاریه به عنوان ملکه شناخته می‌شد. این نامه‌ها نمایانگر روابط پیچیده سیاسی و اجتماعی آن دوران هستند و همچنین نگاه و احساسات شخصی فروغ‌الدوله را در مواجهه با مسائل مختلف زندگی‌اش نشان می‌دهند.

ایرج افشار، که در حوزه پژوهش‌های تاریخی و ادبیات فارسی شهرت دارد، با دقت و حساسیت بالا این نامه‌ها را گردآوری و منتشر کرده است. این نامه‌ها نه تنها به جنبه‌های خانوادگی و شخصی زندگی فروغ‌الدوله می‌پردازند، بلکه مباحثی همچون سیاست‌های درباری، روابط خانوادگی و تأثیرات اجتماعی آن زمان را نیز در بر دارند.

فروغ‌الدوله در این نامه‌ها از احساسات مادرانه‌اش، مسایل شخصی و زندگی درباری‌اش می‌گوید. در عین حال، آن‌ها دریچه‌ای به دنیای ذهنی و روانی زنان در دوره قاجار باز می‌کنند و تصویری متفاوت از چهره‌های زنانه تاریخ ایران ارائه می‌دهند. افزون بر این، نامه‌های این کتاب به نوعی نشان‌دهنده جایگاه زنان در دربار و چالش‌های موجود در مسیر آزادی و استقلال آن‌ها هستند.

ایرج افشار با ارائه این نامه‌ها به خوانندگان امکان می‌دهد تا درک بهتری از وضعیت سیاسی و اجتماعی آن زمان و همچنین نقش زنان در شکل‌دهی به تاریخ ایران پیدا کنند. این کتاب برای پژوهشگران تاریخ ایران و علاقه‌مندان به ادبیات فارسی منبعی غنی و ارزشمند به شمار می‌آید. مطالعه این مجموعه نامه‌ها علاوه بر اطلاعات تاریخی، فرصتی است برای تأمل در مورد مسائل زنان و خانواده در دوره قاجار و فهم بهتر از واقعیت‌های اجتماعی آن دوران.

از سوی دیگر، کتاب نامه‌های فروغ‌الدوله به نوعی داستانی است از درگیری‌های فردی و اجتماعی یک زن در سیطره‌ی قدرت و سیاست، که چطور به رغم محدودیت‌ها و ناملایمات، تلاش می‌کند تا صدای خود را به گوش دیگران برساند و نقش خود را در تاریخ ایران ایفا کند.
337