کتاب زن و آزادی و ضرب‌المثل‌های ملل درباره زنان اثر حکیم اللهی

کتاب زن و آزادی
اثر حکیم الهی
کتاب پیش رو با نگاهی نقادانه، اجتماعی و فرهنگی به جایگاه زن در جوامع مختلف می‌پردازد. این اثر که در زمره کتاب‌های ممنوعه و کمتر در دسترس قرار دارد، ترکیبی از تحلیل‌های فلسفی، دیدگاه‌های تاریخی، و واکاوی فرهنگی پیرامون زنان در جهان است.
حکیم الهی در این کتاب کوشیده با گردآوری ضرب‌المثل‌های گوناگون از کشورهای مختلف، نوع نگاه مردم به زن را در قالب زبان و ادبیات عامیانه بررسی کند. ضرب‌المثل‌ها به‌عنوان آیینه‌ی فرهنگ‌ها، نشان‌دهنده‌ی ذهنیت تاریخی و اجتماعی هر ملت نسبت به زنان هستند. از این منظر، کتاب گنجینه‌ای از نگرش‌های پنهان و آشکار درباره زن در فرهنگ‌های مختلف است؛ از شرق تا غرب، از سنتی‌ترین جوامع تا به‌ظاهر مدرن‌ترین آن‌ها.
نویسنده با هوشمندی، تضادها و تناقض‌های موجود در نگرش‌ها به زن را آشکار می‌کند. از سویی در برخی ضرب‌المثل‌ها زن ستوده می‌شود و نماد وفاداری، مهر، و خرد معرفی می‌گردد، و از سوی دیگر در برخی دیگر، مورد تحقیر، تهمت یا تمسخر قرار می‌گیرد. این دوگانگی خود نشان از کشمکش تاریخی بشر با درک جایگاه واقعی زن دارد.

اما کتاب تنها به گردآوری این ضرب‌المثل‌ها بسنده نمی‌کند. بخش‌های تحلیلی آن، به بررسی تاریخی تبعیض جنسیتی، نقش زن در خانواده و اجتماع، و چگونگی پیدایش نظام‌های مردسالارانه در طول تاریخ می‌پردازد. حکیم الهی تلاش کرده است از دل این ضرب‌المثل‌ها، اندیشه‌ها و ساختارهای پنهان قدرت را استخراج کند.
در کنار تحلیل‌ها، نویسنده بر اهمیت آزادی زن و نقش او در پیشرفت جامعه تأکید دارد. آزادی زن نه به معنای گسستن از هویت زنانه، بلکه درک توانایی‌ها، حقوق و شأن انسانی اوست. کتاب به مخاطب خود نشان می‌دهد که چگونه ستم‌های تاریخی به زنان، به‌صورت نظام‌مند در ذهن، زبان و رفتار جوامع نهادینه شده است.
در بخش‌هایی از کتاب، نویسنده با لحنی انتقادی و گاه طنزآمیز، به رسوبات فکری جوامع سنتی و حتی برخی متجددان می‌تازد که هنوز نگاهی ابزاری یا تحقیرآمیز به زن دارند. این نگاه‌ها نه تنها در رفتارهای فردی، بلکه در قوانین، ادبیات، هنر و حتی مذهب نیز انعکاس یافته است.

حکیم الهی تلاش کرده از دل فرهنگ عامه و زبان مردم، به ریشه‌های نابرابری پی ببرد. ضرب‌المثل‌ها به‌عنوان گویش روزمره مردم، حامل پیام‌هایی‌اند که گاه نسل‌ها آن‌ها را بازتولید کرده‌اند، بی‌آنکه به معنای واقعی یا پیامدهای آن‌ها بیندیشند.

این کتاب، دریچه‌ای متفاوت به موضوع زن می‌گشاید؛ دریچه‌ای که نه صرفاً ایدئولوژیک است و نه سطحی. بلکه با نگاهی عمیق، انسانی و فلسفی، جایگاه زن را در گستره‌ی تاریخ و فرهنگ مورد بررسی قرار می‌دهد.

خواندن این کتاب می‌تواند نگرش خواننده را نسبت به موضوعات مهمی چون جنسیت، آزادی، تبعیض و فرهنگ عمومی دگرگون کند. در جهانی که هنوز بسیاری از نابرابری‌ها ریشه در نگاه‌های سنتی و قالبی دارند، چنین آثاری می‌توانند جرقه‌ای برای بیداری فکری باشند.

کتاب زن و آزادی و ضرب‌المثل‌های ملل درباره زنان دعوتی‌ست برای بازاندیشی. بازاندیشی در آنچه درباره زن گفته‌ایم، شنیده‌ایم و پذیرفته‌ایم؛ بازاندیشی در آنچه باید تغییر کند تا دنیایی عادلانه‌تر و انسانی‌تر ساخته شود.

214