کتاب در حضرت راز وطن: «ایران» و «ایرانیت» در متن ادب پارسی نوشتۀ رضا فرخفال،

کتاب در حضرت راز وطن: «ایران» و «ایرانیت» در متن ادب پارسی نوشتۀ رضا فرخفال، اثری است پژوهشی و تأمل‌برانگیز که به بازخوانی مفهوم وطن و هویت ایرانی در بستر ادب کلاسیک فارسی می‌پردازد. نویسنده با نگاهی ژرف‌نگرانه تلاش کرده تا نشان دهد که چگونه «ایران» نه‌فقط به‌مثابۀ یک جغرافیا، بلکه به‌عنوان یک صورت‌بندی فرهنگی و هویتی، در متون کلاسیک فارسی حضور دارد و معنا می‌یابد.

فرخفال معتقد است که در سنت ادبیات فارسی، وطن مفهومی صرفاً جغرافیایی یا سیاسی نبوده بلکه نوعی «موطن روح» و زیست‌جهان اخلاقی و فرهنگی است. او ردّ پای «ایرانیت» را در آثار شاعرانی چون فردوسی، نظامی، سعدی، حافظ و مولوی دنبال می‌کند و می‌کوشد معنای وطن را از خلال مضامین عرفانی، اسطوره‌ای، اخلاقی و حماسی استخراج کند.

در این کتاب، ایران نه‌تنها سرزمینی است برای زیستن، بلکه جایگاه حقیقت و شکوفایی روح انسانی است. به تعبیر نویسنده، ادب فارسی ظرفی است که روح ملی ایرانیان را در خود حفظ کرده و پرورده است. فرخفال در این اثر بر آن است تا نشان دهد که ادبیات فارسی نه‌فقط بیانگر هویت ایرانی، بلکه خالق آن نیز بوده است.

از ویژگی‌های برجستۀ کتاب، تحلیل دقیق متون کلاسیک و پیوند آن‌ها با مفاهیم فلسفی و هویتی است. نویسنده با بهره‌گیری از نظریه‌های معاصر در باب هویت، ملت، و زبان، به بررسی دقیق‌تر رابطه بین ادب فارسی و «ایران» می‌پردازد. او نگاه خاصی به شاهنامه دارد و آن را به‌منزلۀ سندی بنیادین در شکل‌گیری ایدۀ ایران معرفی می‌کند.

فرخفال همچنین به این پرسش پاسخ می‌دهد که چگونه در دل سنت عرفانی و دینی، مفهوم وطن هم‌چنان برجای مانده و با ارزش‌های اخلاقی پیوند خورده است. در واقع، ایران در ادب پارسی نه یک مرز سیاسی، بلکه افقی از معنا، اخلاق و زیبایی است که ایرانیان با آن خویشتن را بازمی‌شناسند.

کتاب در حضرت راز وطن را می‌توان تلاشی مهم برای پیوند دادن ادبیات، هویت ملی و حافظۀ تاریخی دانست. این اثر با نثری دقیق و پژوهشی ژرف، خواننده را به بازاندیشی دربارۀ ایران و نقش ادبیات در صورت‌بندی این معنا فرامی‌خواند.

۱۱۴