کتاب غزل غزل‌های سلیمان ترجمه احمد شاملو

کتاب «به یاد شاملو: غزل غزل‌های سلیمان» با برگردان شاعرانه‌ی احمد شاملو، یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های ترجمه‌ی ادبی و هنری در زبان فارسی است. این اثر، بازآفرینی فارسیِ متنی مذهبی و عاشقانه از کتاب مقدس است که در اصل به زبان‌های سامی باستان، از جمله عبری نگاشته شده و در مسیحیت با عنوان «The Song of Songs» یا «Song of Solomon» شناخته می‌شود. احمد شاملو این اثر را نه صرفاً به‌عنوان مترجم، بلکه با روحیه‌ی یک شاعر، با نگاهی عاشقانه، عارفانه و انسانی بازسرایی کرده است.
ترجمه‌ی او مبتنی است بر ترجمه‌ی فرانسوی مشهور دکتر ژ.ک. ماردروس، پزشک و شرق‌شناس فرانسوی که در اوایل قرن بیستم، متون سامی از جمله تورات و قرآن را به فرانسه ترجمه کرده بود. شاملو با اتکا به این متن و سایر منابع، اثری خلق کرده که هم‌زمان هم وفادار به معنای اصلی است و هم سرشار از ذوق، تخیل و زبان زیبای فارسی.
غزل غزل‌ها مجموعه‌ای از اشعار عاشقانه‌ است که عشق میان «معشوق» و «محبوب» را با تصاویری شاعرانه، حسی و گاه اروتیک وصف می‌کند. اما در تفسیرهای معنوی، این عشق نماد رابطه‌ی انسان و خدا، روح و حقیقت، یا عاشق و معشوق ازلی تلقی شده است. شاملو نیز در ترجمه‌ی خود، به‌خوبی توانسته است این دو سویه‌ی معنوی و جسمانیِ عشق را حفظ کند.
زبان برگردان شاملو، زبانی فخیم، موزون، نرم و درخشان است که یادآور آثار منظوم او، چون «ترانه‌های کوچک غربت» و «هوای تازه» است. او در این اثر، بیش از آنکه به ترجمه‌ی تحت‌اللفظی وفادار باشد، روح متن را گرفته و با ذوق شاعرانه‌ی خویش، آن را به فارسی انتقال داده است. جملاتی مانند:
«زنان اورشلیم! به جان آهوانِ دشت سوگندتان می‌دهم، که عشق را برنینگیزید تا خودش بخواهد…»
یا
«محبوب من، سپیده‌دم که می‌دمد، از کوه مرّ و تلّ کندر به سوی من می‌آید…»
نمونه‌هایی از لطافت و درخشش این ترجمه‌اند.
شاملو با انتخاب این متن برای ترجمه، نه‌تنها علاقه‌ی خود به ادبیات جهان را نشان داده، بلکه پیوندی میان شعر، مذهب، اسطوره و عشق برقرار کرده است. او با این کار، تجربه‌ی ترجمه را از یک کار فنی به یک کنش شاعرانه و هستی‌شناسانه بدل می‌سازد.
در مجموع، «غزل غزل‌های سلیمان» با برگردان احمد شاملو، نه‌تنها ترجمه‌ای ادبی، بلکه نوعی تفسیر عاشقانه و شاعرانه از متن مقدس است؛ اثری که می‌تواند هم خواننده‌ی مذهبی، هم عاشق، و هم علاقه‌مند به شعر ناب را درگیر خود کند. این کتاب، سندی است از نگاه شاملو به «عشق» به‌عنوان نیرویی مقدس، زمینی و در عین حال آسمانی.