کتاب «زنان بر صلیب شکسته: موقعیت زنان در آلمان هیتلری» اثر کیت هیست ترجمه رمضان‌علی روح‌اللهی

کتاب «زنان بر صلیب شکسته: موقعیت زنان در آلمان هیتلری»
اثر کیت هیست
ترجمه رمضان‌علی روح‌اللهی

کتاب «زنان بر صلیب شکسته» تصویری تاریخی و اجتماعی از وضعیت زنان در دوره رایش سوم آلمان ارائه می‌دهد، و می‌کوشد نشان دهد چگونه ایدئولوژی نازی و سیاست‌های رژیم هیتلری بر زندگی خصوصی، اجتماعی و سیاسی زنان تأثیر گذاشتند.

در مقدمه کتاب آمده است که هیتلر در بسیاری از سال‌های عمر خود به حمایت و ارادت زنان نیاز داشت، اما در عین حال آنان را از عرصه مستقیم قدرت به دور نگه می‌داشت و در خلوت نسبت به آنان بی‌اعتنا بود؛ عقاید محدود و سنتی او درباره نقش زنان، به ویژه در دوره حیات سیاسی‌اش، سرنوشت میلیون‌ها زن را رقم زد.
کتاب در بخش‌های نخستین به زندگی خصوصی هیتلر و روابط او با زنان مختلف می‌پردازد—تا نشان دهد که هم دیدگاه شخصی او نسبت به زنان و هم تجربه‌های عاطفی و خانوادگی‌اش تا حدی بر نگرش عمومی رژیم نسبت به زنان تأثیر گذاشته‌اند.
در ادامه، نویسنده به بررسی نظام فکری نازی‌ها درباره جنسیت و نقش زنان می‌پردازد. یکی از پایه‌های سیاست زنان در آلمان نازی، بازگشت به خانوادهٔ سنتی، مادری به عنوان وظیفه اصلی زن، تأکید بر تولد و تربیت فرزندان نژادی «خالص»، و دور کردن زنان از فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی مهم بود. این رویکرد به عنوان ابزاری برای تحکیم ایدئولوژی نژادی و کنترل جمعیت استفاده می‌شد.
بحث مهم دیگر کتاب، نحوه تعامل زنان با رژیم نازی است: از یک سو، بسیاری از زنان با ایدئولوژی نازی هم‌آوا شدند و به آن وفادار ماندند؛ از سوی دیگر، در درون جامعه زنانی بودند که مقاومت یا بی‌تفاوتی کردند. هیست تلاش می‌کند دلایل این پذیرش یا مقاومت را بکاود: عواملی چون فشار اجتماعی، تبلیغات، باورهای دینی، امید به بهبود وضعیت شخصی و ترس از مجازات نقش داشتند.
کتاب همچنین به سیاست‌های جمعی و عملیاتی رژیم نازی درباره زنان می‌پردازد، مثلاً قوانین محدودکننده اشتغال زنان، ممنوعیت تحلیلگر شدن زنان در مشاغل مهم، تشویق به ماندن در خانه، و برنامه‌های مسائل جمعیتی مانند تشویق ازدواج زودهنگام و فرزندآوری. این سیاست‌ها در چارچوب ایدئولوژیک ناسیونال سوسیالیسم هدف داشتند تا زنان را به نقش‌های صرفاً افزاینده جمعیت یا خدمت به خانواده محدود کنند.
در فصول پایانی، هیست به پیامدهای این سیاست‌ها بر زنان پس از فروپاشی آلمان نازی می‌پردازد، از جمله تأثیر جنگ، از دست دادن مردان، مشکلات اقتصادی، و بازسازی هویت زنانه در پس از جنگ. نویسنده نشان می‌دهد که با فروپاشی رژیم، زنان مجبور شدند بار زیادی را در بازسازی اجتماعات و اقتصاد بپذیرند، اما همچنان میراث نگاه تبعیض‌آمیز رژیم برای مدتی در فرهنگ آلمان باقی ماند.
یکی از نقاط قوت کتاب، ترکیب منابع تاریخی با تحلیل فرهنگی و اجتماعی است؛ یعنی هیست فقط به سیاست‌های رسمی نمی‌پردازد، بلکه به زندگی روزمره زنان، مقاومت‌های فردی، و تأثیرات روانی و فرهنگی توجه دارد. این رویکرد به خواننده امکان می‌دهد تصویر جامع‌تری از تأثیر رژیم نازی بر جنسیت و زندگی زنان به دست آورد.

با این حال، در برخی بخش‌ها کتاب ممکن است کمتر به تفاوت‌های طبقاتی، منطقه‌ای یا ملیتی میان زنان توجه کرده باشد؛ زیرا تأکید غالب بر سیاست‌های مرکز و آگاهی عام است، نه پراکندگی جزئیات محلی. همچنین تحلیل‌ها گاهی به دیدگاهی کلی می‌رسند که امکان پرداختن به استثناها را کاهش می‌دهد.
در جمع‌بندی، «زنان بر صلیب شکسته» اثری مهم در مطالعات زنان و تاریخ معاصر است که نشان می‌دهد چگونه ایدئولوژی توتالیتر می‌تواند نقش جنسیت و رابطه قدرت میان زن و مرد را بازتعریف کند، و چگونه زنان—چه به عنوان فعالان چه به عنوان قربانیان—در تعامل با این نظام‌ها موقعیت‌های پیچیده‌ای داشته‌اند. مطالعه این کتاب به ویژه برای کسانی که به تاریخ زنان، فمینیسم تاریخی، و تأثیر ایدئولوژی‌های اقتدارگرا بر زندگی جنسیتی علاقه‌مندند توصیه می‌شود.

340