کتاب مرزهای ایران و شوروی اثر سپهبد امان الله جهانبانی

کتاب مرزهای ایران و شوروی نوشته سپهبد امان‌الله جهانبانی یکی از آثار مهم در زمینه جغرافیای سیاسی و تاریخی مرزهای شمالی ایران است. این کتاب به بررسی دقیق و مستند مرزهای مشترک ایران با اتحاد جماهیر شوروی سابق می‌پردازد و روند تاریخی شکل‌گیری این مرزها را تحلیل می‌کند. جهانبانی در این اثر با بهره‌گیری از اسناد تاریخی، قراردادهای بین‌المللی، نقشه‌ها و گزارش‌های میدانی، سیر تحولات مرزی را از دوره قاجار تا دوران پهلوی مورد بررسی قرار می‌دهد. یکی از محورهای اصلی کتاب، تأثیرات سیاست‌های استعماری روسیه تزاری و شوروی بر تثبیت یا تغییر مرزهای شمالی ایران است. او به تفصیل درباره‌ی قراردادهایی چون گلستان، ترکمانچای و آخال بحث می‌کند. نویسنده که خود از نظامیان برجسته و ژنرال ارتش بوده، نگاه دقیقی به اهمیت استراتژیک این مرزها برای امنیت ملی ایران دارد. کتاب همچنین به مسائل قومی، جغرافیایی و اقتصادی مناطق مرزی نیز توجه دارد. سبک نگارش آن آکادمیک و مبتنی بر پژوهش‌های میدانی و آرشیوی است. این اثر یکی از منابع ارزشمند برای پژوهشگران تاریخ، جغرافیا و روابط بین‌الملل ایران محسوب می‌شود.