کتاب سناتور( فعالیت‌های مهرانگیز منوچهریان بر بستر مبارزات حقوقی زنان در ایران) نوشته‌ی نوشین احمدی خراسانی و پروین اردلان، ا

کتاب سناتور: فعالیت‌های مهرانگیز منوچهریان بر بستر مبارزات حقوقی زنان در ایران نوشته‌ی نوشین احمدی خراسانی و پروین اردلان، اثری پژوهشی و مستند درباره‌ی زندگی، اندیشه‌ها و کنش‌های سیاسی و حقوقی مهرانگیز منوچهریان، یکی از نخستین و تأثیرگذارترین زنان حقوقدان و سناتور ایرانی است. این کتاب در قالبی روایی-تحلیلی تلاش می‌کند جایگاه منوچهریان را در تاریخ مبارزات زنان ایران، به‌ویژه در دوره‌ی پهلوی دوم، روشن کند.

مهرانگیز منوچهریان نخستین زن وکیل پایه‌یک و نخستین زن سناتور در ایران بود که در دوره‌ای بسیار مردسالارانه، با قدرت قلم و بیان، به مبارزه‌ای پیگیر برای احقاق حقوق زنان برخاست. نویسندگان کتاب با اتکا به منابع آرشیوی، نامه‌ها، مقالات، لوایح حقوقی و سخنرانی‌های او در مجلس سنا، تلاش کرده‌اند تصویری دقیق و تاریخی از این زن پیشرو ارائه دهند.

این اثر نه تنها زندگی‌نامه‌ای از یک شخصیت برجسته است، بلکه زمینه‌های تاریخی، سیاسی و حقوقی آن دوران را نیز کاوش می‌کند. خواننده با مطالعه‌ی کتاب درمی‌یابد که تلاش‌های منوچهریان صرفاً محدود به حضور در مجلس نبود، بلکه او با نوشتن کتاب‌ها و مقالات حقوقی، تدریس، و نگارش لوایح قانونی، نقشی مهم در بنیان‌گذاری گفتمان «حقوق زنان» ایفا کرد.

از نکات برجسته‌ی کتاب، تحلیل نحوه‌ی شکل‌گیری قانون حمایت خانواده در دهه‌ی ۴۰ شمسی است؛ قانونی که منوچهریان از حامیان جدی آن بود و برای تصویب آن، با محافظه‌کاران و روحانیون مخالف حقوق برابر زنان وارد مناظره و چالش شد. کتاب همچنین نشان می‌دهد چگونه منوچهریان تلاش کرد حقوق زنان را نه از منظر فمینیسم غربی، بلکه با تکیه بر اصول عدالت، اخلاق و فرهنگ ایرانی-اسلامی، در بستر جامعه‌ی ایران طرح کند.

سناتور بخشی از پروژه‌ی مستندسازی تاریخ مبارزات زنان ایرانی است که با روایتی دقیق و زبانی قابل‌فهم، تصویری از یک زن تحول‌ساز ارائه می‌دهد. این کتاب، فراسوی تجلیل فردی، به ساختارهای قدرت، محدودیت‌ها و پیشرفت‌های حقوقی زنان در ایران نیز می‌پردازد. مطالعه‌ی آن برای علاقه‌مندان به تاریخ حقوق، مسائل جنسیتی و تحولات اجتماعی ایران بسیار ارزشمند است.