کتاب تاریخ کاشان

کتاب تاریخ کاشان نوشته عبدالرحیم كلانتر ضرابی

درباره شهر کاشان به عناوین مختلف در 177 کتاب تاریخی و جغرافیائی و ادبی نام برده‌ شده که نام همه آنها در آخر کتاب تاریخ اجتماعی کاشان تألیف حسن نراقی تحت عنوان‌ فهرست مآخذ و منابع فارسی و عربی چاپی،ذکر شده و هم‌چنین بعد از آن از 41 اثر خطی که‌ به مناسبتی در آنها از کاشان نامی برده شده سخن به میان آمده و در پایان نام 34 مجله و روزنامه از رعد چاپ تهران تا حبل المتین چاپ کلکته و نشریات دیگر یاد شده است.

نخستین کتابی که مستقلا درباره کاشان نوشته شد تحت عنوان مرآت قسان(مرآت‌ القاسان)بوده که به سفارش حاکم کاشان جلال الدین میرزا احتشام الملک توسط عبد الرحیم‌ کلانتر ضرابی متخلص به سهیل نوشته شده است.او تألیف کتاب را از ابتدای سال 1287 هجری قمری آغاز کرد و در پایان سال 1288 هجری قمری،درست در بیست و پنجمین‌ سال سلطنت سلطان صاحبقران در 133 سال قمری و 129 سال شمسی پیش از این به پایان‌ رسانید.نسخه‌ای خطی از این کتاب به شماره 272 در 361 ورق(صفحه)به خط نستعلیق‌ شکسته که در کتابخانه مجلس شورای ملی سابق موجود بود.در ابتدای دهه 30 با وساطت‌ مرحوم اللهیار صالح که علاقمند به تألیف تاریخی برای زادگاه خویش یعنی کاشان بود.این‌ نسخه در اختیار آقای ایرج افشار قرار گرفت.از آنجا که مؤلف مرآت القاسان در سال 1308 هجری قمری در 65 سالگی در تهران وفات یافت و نتوانست از نتیجهء اکتشافات گیرشمن‌ فرانسوی در 1311 ش.استفاده نماید و بدین علت مرآت قاسان نمی‌توانست آئینه تمام نمای‌ تاریخ کاشان از قدیم‌ترین زمان تا عصر حاضر باشد،اللهیار صالح یادداشت‌هایی را که درباره‌ تاریخ باستانی کاشان و آثار مکشوفه گردآوری کرده بود،در اختیار آقای ایرج افشار گذاشت تا ایشان مرآت قاسان و یادداشت‌های مرحوم صالح را در یک جلد تحت عنوان تاریخ کاشان‌ منتشر سازد.بالاخره در سال 1335 هجری شمسی اولین چاپ تاریخ کاشان با عنوان زیر منتشر شد:

تاریخ کاشان،تالیف عبد الرحیم کلانتر ضرابی(سهیل کاشانی)،به انضمام یادداشت‌هایی از اللهیار صالح،به کوشش ایرج افشار،امیر کبیر،تهران،1335.

این کتاب سه مرتبهء دیگر در سال‌های 1341،1356 و 1379 به طبع رسید.اطلاعاتی‌ که مرحوم اللهیار صالح به صورت یادداشت‌های منظم در اختیار آقای ایرج افشار گذاشته‌ است،این کتاب را به صورت کامل‌ترین دایرة المعارف درباره کاشان درآورده است.

بعد از تالیف این کتاب آقای حسن نراقی که به یکی از خاندان‌های معروف و علمای‌ دینی کاشان منسوب می‌باشند و مانند مرحوم عبد الرحیم کلانتر ضرابی از خانواده‌های فاضل‌ و مشهور کاشان بوده و بر اوضاع و احوال قدیم کاشان احاطه کامل دارند،با استفاده از اطلاعات موجود در تاریخ کاشان تصحیح و تدوین ایرج افشار و سایر منابع و اطلاعات‌ باستان‌شناسی جدید و نظریات خودش کتابی در تاریخ کاشان با مشخصات زیر تهیه و منتشر نمود:تاریخ اجتماعی کاشان،تالیف حسن نراقی،انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب،چاپ اول،تهران، 1345.چاپ دوم این کتاب در سال 1365 بوسیله انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد.

بعد از انتشار این کتاب،آقای حسن نراقی اثر دیگری تحت عنوان کاشان در جنبش‌ مشروطه(انتشارات ایران،چاپ اول،تهران،1355)انتشار داد که چاپ دوم آن با تجدیدنظر در 1364 منشتر شد و حاوی حوادث هفتاد سال اخیر است و بیشتر به طغیان نایب حسین کاشی‌ و فرزندانش پرداخته است.برای خرید کتاب تاریخ کاشان با ما تماس بگیرید