کتاب کلیات نسیم شمال اثرمیرزا محمدعلی افصح‌الممالک، «نسیم شمال»

کتاب کلیات نسیم شمال مجموعه‌ای از اشعار، مقالات و نوشته‌های طنز‌آمیز میرزا محمدعلی افصح‌الممالک، معروف به «نسیم شمال» است. نسیم شمال یکی از نخستین طنزپردازان و روزنامه‌نگاران ایرانی در دوران مشروطه بود که با زبان ساده، روان و اغلب عامیانه به بیان مشکلات اجتماعی و سیاسی زمان خود می‌پرداخت. سبک نگارش او بسیار مردمی بود و توانست با استفاده از طنز، مضامین جدی مانند ظلم، استبداد، فقر، جهل و فساد حکومتی را به شکلی انتقادی مطرح کند.

در کلیات نسیم شمال شعرهای متعددی با مضامین سیاسی، اجتماعی و اخلاقی دیده می‌شود که بیشتر در قالب مثنوی و قطعه سروده شده‌اند. این اشعار اغلب همراه با نیش و کنایه‌هایی هستند که اوضاع نابسامان جامعه ایران در اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی را بازتاب می‌دهند. لحن شوخ‌طبعانه و زبان مردمی اشعار، باعث محبوبیت گسترده این شاعر در میان طبقات مختلف مردم شد.

انتشار کلیات نسیم شمال نقش مهمی در حفظ میراث طنز اجتماعی ایران داشته و یکی از منابع مهم در شناخت فضای فکری دوره مشروطه و پس از آن محسوب می‌شود. این اثر امروزه نیز مورد توجه پژوهشگران ادبیات، تاریخ و علوم اجتماعی قرار دارد.

آ