کتاب «محیط سیاسی و زندگی میرزا علی معجز شبستری» نوشته‌ی یونس پارسا بناب

کتاب «محیط سیاسی و زندگی میرزا علی معجز شبستری» نوشته‌ی یونس پارسا بناب، اثری پژوهشی و تاریخی درباره‌ی یکی از شاعران و روشنفکران برجسته‌ی آذربایجان در دوره‌ی مشروطه است. در این کتاب، نویسنده کوشیده است تا زندگی، افکار، و مبارزات اجتماعی و سیاسی میرزا علی معجز شبستری را در بستر تاریخی و سیاسی آن دوران بررسی کند.
معجز شبستری نه تنها شاعری پرنفوذ، بلکه یکی از روشنفکران پیشرو در مبارزه با استبداد و بی‌عدالتی‌های اجتماعی بود. او در دوران قاجار و در بحبوحه‌ی انقلاب مشروطه، با زبان شعر به نقد ساختارهای سیاسی، فقر، نابرابری، و سلطه‌ی بیگانگان پرداخت. کتاب به خوبی نشان می‌دهد که اشعار او از دل مردم برمی‌آمد و بازتاب‌دهنده‌ی دردها و آرزوهای جامعه‌ی آن روزگار بود.
یونس پارسا بناب در این اثر، تنها به زندگی‌نامه‌ی شاعر بسنده نمی‌کند؛ بلکه محیط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دوره‌ی قاجار، به‌ویژه وضعیت آذربایجان و نقش آن در تحولات سیاسی ایران، به‌دقت تحلیل می‌شود. نویسنده تلاش کرده تا نشان دهد چگونه شخصیت‌هایی چون معجز شبستری در شکل‌گیری آگاهی سیاسی و اجتماعی مردم نقشی اساسی ایفا کردند.
کتاب از منظر جامعه‌شناسی تاریخی نیز اهمیت دارد، زیرا با بهره‌گیری از اسناد تاریخی، روزنامه‌ها و اشعار معجز، فضای ذهنی و سیاسی جامعه‌ی آن زمان را بازسازی می‌کند. این اثر نه تنها برای علاقه‌مندان به شعر و ادبیات فارسی، بلکه برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران نیز منبعی ارزشمند به‌شمار می‌رود. در مجموع، کتاب تصویری جامع از زندگی یک شاعر مبارز و محیط پرتلاطم زمانه‌اش ارائه می‌دهد.